Adriana Zaharijeviq, një filozofe në Institutin për Filozofi dhe Teori Sociale të Universitetit të Beogradit shkruan në një opinion të publikuar në The Guardian se regjimi autoritar i Aleksandar Vuçiqit në Serbi “është tronditur” nga lëvizja kundër korrupsionit që ka në krye rebelimin dhe indinjatën e studentëve.
“Kur një strukturë ndërtimi shembet sepse është e vjetër, siç ndodhi në Dresden disa muaj më parë, njerëzit natyrshëm përgjigjen me mosbesim dhe mosmiratim të autoriteteve. Është një histori tjetër kur ndërtesat e reja shkatërrohen dhe vrasin njerëz. Shembja e mbulesës së betonit të një stacioni hekurudhor në Novi Sad, Serbi, më 1 nëntor 2024 – restaurimi i të cilit përfundoi vetëm disa muaj më parë, i shoqëruar nga pompoziteti i madh i qeverisë – vrau 15 njerëz dhe ka shkaktuar zemërim dhe indinjatë të vazhdueshme mbarëkombëtare. Protestat masive kanë detyruar kryeministrin të japë dorëheqjen dhe ta vënë presidentin nën presion në rritje”, shkruan ajo në fillim të opinionit të saj.
Fillimisht, Zaharijeviq shkruan se pushteti i bëri thëniet e zakonshme dhe “dukej se ky do të ishte një rast tjetër ku publiku nuk do të merrte asnjë shpjegim të kënaqshëm dhe askush nuk do të mbante përgjegjësi”.
“Por më pas erdhën studentët”, shkroi ajo.
Kërkesat e tyre, thotë ajo, “mund të duken të thjeshta”.
“Por nuk janë vetë kërkesat, të thjeshta dhe të guximshme, ato që janë më shqetësuese për regjimin”, shkruan Zaharijeviq.
“Studentët nuk kanë rënë në grackën e imitimit të autoritarizmit të presidentit: ata veprojnë si një pluralitet, pa lider, pa një përfaqësues të caktuar. Ata janë të shumtë, me fytyra të ndryshme që shfaqen nëpër ato pak media të pavarura. Ata vendosin kolektivisht çdo hap në mbledhjet plenare përmes praktikave të drejtpërdrejta demokratike të votimit dhe harmonizimit të organeve të tyre të votimit në nivel universiteti, nëpër universitete. Me veprimet e tyre ata kundërshtojnë deformimin e frymës së demokracisë, si dhe procedurat e saj”.
“Në dekadën e fundit në Serbi, partitë opozitare janë rrëzuar dhe qetësuar: sindikatat janë të dobëta, ndërsa makineria e partisë në pushtet dukej e pacenuar. Regjimi ka arritur të heshtë dhe të skualifikojë zërat e pavarur, nga intelektualët tek sinjalizuesit, përmes mediave frikacake, mashtruese të kontrolluara nga qeveria. Por tani, për herë të parë në ndoshta dekada, studentët – të cilët vetë nuk kanë përfaqësim formal kanë filluar të përfaqësojnë të gjithë ata zëra të heshtur. Përdorimi i tyre mendjemprehtë i mediave sociale ka filluar të kundërshtojë dominimin mediatik të regjimit. Pavarësisht ftesave të presidentit për ulje gjatë daljeve të tij të përditshme në media (të ndërthurura me kërcënime, lëshime të pandershme, akuza dhe thirrje të fshehta për dhunë), studentët kanë qëndruar të palëkundur: kërkesat e tyre janë të qarta dhe të drejtpërdrejta dhe asnjëra prej tyre nuk i drejtohet presidentit. Asnjë negocim nuk është i mundur. Në këtë, ata janë mbështetur nga profesorët e tyre dhe rektorët e universiteteve”.
“Studentët kanë arritur ta tronditin një qeveri që për vite me radhë ose kishte blerë dinjitetin e njerëzve ose i tallte dhe nënçmonte ata që guxuan t’ia thonin të vërtetën pushtetit”, shkruan ajo.
“Vendosmëria e tyre duhet të shkundë në veprim institucionet e plogështa. Këmbëngulja e tyre ka kërkuar guxim nga publiku dhe shumë prej tyre janë përgjigjur me guxim. Ajo që po bëjnë studentët serbë nuk është asgjë më pak se rikthimi i shpresës demokratike në një vend që e ka parë shumë pak atë – dhe në një kohë kur ajo po shkatërrohet në mbarë botën”.
