Përgatiti: Fatlum Jashari
Krahas nëntë shteteve të tjera që synojnë anëtarësimin në Bashkimin Evropian, Komisioni Evropian miratoi raportin për Kosovën, në kuadër të Pakos së Zgjerimit 2024.
Krahas një game të gjerë vlerësimesh dhe rekomandimesh në pothuajse të gjitha fushat, dokumenti i njohur si “raporti i progresit” vëmendje të veçantë i kushton procesit të normalizimit të marrëdhënieve Kosovë-Serbi.
Në konferencën pas miratimit të raporteve, Përfaqësuesi i Lartë për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Josep Borrell, foli për rëndësinë që zgjerimi jo vetëm ta rrisë por edhe forcojë BE-në. Në këtë kontekst, ai lavdëroi Kosovën ndërsa kushtëzoi Serbinë.
“Thjeshtë, ju nuk mund të mbani lidhje me Rusinë ose të provoni të bëni biznes zakonshëm dhe të prisni që vendi juaj do të jetë pjesë e BE-së. Është njëra ose tjetra. Ndër vite kemi parë se rreshtimi me politikën tonë të përbashkët të jashtme dhe të sigurisë është treguesi më i rëndësishëm që një vend kandidat ndan vlerat dhe orientimin tonë gjeo-politik. Disa nga partnerët tanë janë plotësisht të rreshtuar me politikën tonë të jashtme dhe të sigurisë. Mund të përmend: Maqedoninë e Veriut, Shqipërinë, Malin e Zi, Bosnjë e Hercegovinën dhe Kosovën, e cila po rreshtohet vullnetarisht… Serbia herët a vonë duhet të rreshtohet me BE-në, përndryshe anëtarësimi minohet, por ende jemi në proces”, tha Borrell.
Teksa në dialogun Kosovë-Serbi përmendi si suksese zgjidhen e çështjes së targave, lëvizjes së lirë dhe energjisë në veri, Borrell qartësoi se asnjëra nga dy vendet nuk mund të anëtarësohet në BE nëse s’ka normalizim të marrëdhënieve.
“Për të dyja, Kosovën dhe Serbinë, shpejtësia e zgjerimit dhe përparimit të tyre në dialogut drejt normalizimit të marrëdhënieve, i lehtësuar nga BE-ja, duhet të shkojnë dorë për dore. Nuk mund të bësh njërën pa e bërë tjetrën. Përparimi drejt BE-së dhe zgjidhja ndaj dialogut, janë të ndërvarura dhe ndërvepruese”, tha Borrell.
Krahas përmendjes së Planit të Rritjes si përshpejtuese e procesit të integrimit të Ballkanit Perëndimor, komisionieri Oliver Varhelyi, theksoi se përveç si reagim ndaj zhvillimeve gjeo-politike, zgjerimi është interes i BE-së.
“Nëse ka një gjë që duhet të bëhet e qartë, është ajo që Komisioni ka punuar palodhshëm që ta vendosë zgjerimin sërish në agjendë, jo vetëm ta diskutojë atë por edhe të bëj përparim në këtë. Dhe mendoj se me shtetet anëtarë kemi bërë punë. Mendoj se zgjerimi tani është në mesin e tri prioriteteve kryesore… Në fund të mandatit të ardhshëm të Komisionit mund të shohim të ndodhë zgjerimi, por edhe integrimi në terren”, tha Varhelyi.
Të dy thanë se raportet janë të bazuara në merita dhe në thelb të vlerësimit kanë sundimin e ligjit dhe reformat.
Në këtë kontekst, si arritje ata përmendën faktin se për dallim nga viti 2019, tani janë nëntë vende kandidate për anëtarësim, plus Kosova potencialisht kandidate.
