Meme-t nuk janë thjesht imazhe qesharake me tekst, ato janë një fenomen kulturor që lidh miliona njerëz në mbarë botën. Një shaka e thjeshtë mund të përhapet brenda orësh dhe të bëhet e kuptueshme nga njerëz me kultura, gjuhë dhe moshë të ndryshme. Por pse disa meme bëhen virale dhe na bëjnë të qeshim njësoj?
Psikologët e komunikimit shpjegojnë se meme-t kapin emocione universale: ankthin, frustrimin, gëzimin apo absurdin e jetës së përditshme. Një situatë e njohur, si gabimet e përditshme ose momentet e pakëndshme që shumica i përjetojnë, bëhet qesharake sepse shumë njerëz mund të identifikohen me të. Një shembull klasik është meme-i i “Distracted Boyfriend”, i cili ilustron sjellje njerëzore të njohura: pavarësisht kulturës, njerëzit e kuptojnë situatën dhe qeshin me të.
Hulumtimet e Universitetit të Kalifornisë tregojnë se meme-t funksionojnë si shkallëzues të emocioneve sociale. Ata krijojnë lidhje momentale midis individëve: kur kuptojmë shakanë, ndjejmë një ndjesi përkatësie dhe pjesëmarrjeje. Meme-t politike ose sociale shpërndahen shpejt sepse ofrojnë një mënyrë për të përçuar mesazhe serioze në formë qesharake, duke lehtësuar tensionin dhe duke nxitur diskutim pa konflikt.
Një faktor tjetër është “efekti i njohjes”: meme-t që shpërndahen nga miqtë ose komunitetet tona perceptohen si më të besueshme dhe qesharake. Për këtë arsye, meme-t që lidhen me situata të zakonshme: ankthi i punës, rutina e përditshme ose gabimet e vogla të jetës, shpërndahen më shpejt dhe bëhen virale.
Absurdizmi dhe tejkalimi i pritshmërive janë gjithashtu elementë të fuqishëm psikologjikë. Meme-t shpesh ndërthurin komedi vizuale, kontraste dhe ironinë, duke krijuar një efekt humoristik që përjetohet njëlloj nga audienca globale. Kjo është arsyeja pse disa meme bëjnë që të qeshim kolektivisht, edhe kur nuk njohim personin që i krijoi.
Në thelb, meme-t janë më shumë se thjesht argëtim: ato janë pasqyrë e psikologjisë kolektive, një gjuhë vizuale universale që lidh njerëzit përmes emocioneve të përbashkëta. Në një botë gjithnjë e më të lidhur, meme-t na ndihmojnë të ndajmë përvojat, të qeshim dhe të ndjejmë përkatësi, duke krijuar një formë të re të komunikimit global.
