Në Finlandë, është vënë re një kthesë drejt metodave më tradicionale të mësimdhënies, si librat dhe fletoret, pas një periudhe të gjatë të përqendrimit në përdorimin e teknologjisë në klasë. Ky ndryshim vjen si rezultat i shqetësimeve për ndikimin që teknologjia mund të ketë në përqendrimin dhe aftësitë themelore të nxënësve, si shkrimi dhe leximi.
Finlanda, e njohur për sistemin e saj arsimor të përparuar dhe progresiv, kishte integruar teknologjinë në shkolla në mënyrë të gjerë për t’i përgatitur nxënësit për të ardhmen. Megjithatë, studimet e fundit sugjerojnë se përdorimi i tepërt i pajisjeve digjitale mund të ndikojë negativisht në aftësitë e të menduarit kritik dhe në përqendrimin e nxënësve, duke ngadalësuar zhvillimin e shkathtësive të të shkruarit dhe lexuarit.
Mësuesit dhe ekspertët kanë vërejtur se përdorimi i librave të shtypur dhe fletoreve ndihmon nxënësit të kenë një përqendrim më të thellë dhe të përvetësojnë njohuritë në mënyrë më të qëndrueshme. Ky rikthim drejt metodave tradicionale duket të jetë një përpjekje për të balancuar përfitimet e teknologjisë me ruajtjen e aftësive thelbësore akademike.
Por çfarë thonë mësuesit apo ekspertët në Finlandë për këtë çështje?
Në Finlandë, mësuesit dhe ekspertët kanë ngritur disa shqetësime dhe argumente në lidhje me përdorimin e teknologjisë në klasë dhe rikthimin te librat dhe fletoret tradicionale. Ja disa prej pikave kyçe që janë diskutuar:
Mësuesit: Shumë mësues finlandezë janë shprehur se përdorimi i pajisjeve digjitale shpesh çon në shpërqendrim të nxënësve. Ata vërejnë se nxënësit kanë më pak përqendrim dhe më shumë tendencë për të kaluar kohën në internet ose për t’u shpërqendruar nga mesazhet e çastit dhe lojërat. Shumë mësues mbështesin rikthimin e librave dhe fletoreve tradicionale pasi besojnë se kjo metodë përmirëson përqendrimin, aftësitë e të menduarit kritik dhe përthithjen e njohurive.
Shëndeti mendor: Ekzistojnë shqetësime gjithashtu për ndikimin e teknologjisë në shëndetin mendor të fëmijëve. Ekspertët sugjerojnë se ekspozimi i gjatë ndaj ekraneve mund të çojë në stres, lodhje mendore dhe probleme me gjumin. Nga ana tjetër, puna me libra fizikë dhe fletore lehtëson këtë problem, duke krijuar një ritëm më të qetë dhe më pak të stimuluar në mjedisin e mësimit.
Aftësitë e të shkruarit dhe lexuarit: Ekspertët finlandezë kanë theksuar rëndësinë e shkrimit me dorë dhe të leximit të librave fizikë për zhvillimin e aftësive të të shkruarit dhe lexuarit. Ata argumentojnë se shkrimi me dorë aktivizon pjesë të ndryshme të trurit dhe ndihmon në përmirësimin e kujtesës dhe të mësuarit afatgjatë. Leximi i materialeve të shtypura, gjithashtu, krijon një përqendrim më të thellë dhe ndihmon nxënësit të zhvillojnë aftësi më të mira analitike.
Balancimi i teknologjisë: Megjithëse nuk janë kundër teknologjisë, ekspertët finlandezë theksojnë nevojën për të gjetur një ekuilibër. Ata mbrojnë idenë se teknologjia duhet të përdoret në mënyrë të kufizuar dhe për qëllime specifike, por jo të zëvendësojë krejtësisht metodat tradicionale të mësimdhënies.
Ky diskutim për Finlandën reflekton një shqetësim të gjerë global mbi rolin e teknologjisë në arsim dhe nevojën për të krijuar një mjedis të balancuar të të mësuarit.
Po në Shqipëri ku gjendemi në këtë çështje?
Në kuadër të aplikimit të mënyrave të reja të mësimdhënies, projekti ‘Aftësi për Punë’ S4J, është duke prezantuar në shkollat partnere ‘të nxënit nëpërmjet projekteve’ (Project Based Learning, shkurt PBL), si një metodologji e cila jo vetëm nxit angazhimin e nxënësve gjatë orës së mësimit, por realizon më së miri dhe qëllimet mësimore të shkollës.
Mësimdhënia me në qendër nxënësin rezulton sot një nga metodologjitë më frytdhënëse, në të gjitha ciklet e shkollimit, e vlefshme kjo edhe për shkollat profesionale. Të nxënët nëpërmjet projektit, është një mënyrë konceptimi e kurrikulumit me në qendër nxënësin, e bazuar në zgjidhjen e problemeve, në integrimin ndërlëndor, duke bërë të mundur të nxënët e drejtuar, afatgjatë dhe efikas. Duke qenë se në PBL, theksi vendoset tek puna në grup, të menduarit në mënyrë kritike e krijuese dhe zgjidhja e problemeve, nxënësit janë më të motivuar dhe janë përgjegjës për të nxënët e tyre, duke u aftësuar në të kuptuarin e njohurive.
Nxënësit nuk limitohen vetëm në marrjen e njohurive brenda kornizës të paracaktuar nga kurrikula, por analizojnë dhe vënë në “dyshim” çdo aspekt të projektit. Kjo i ndihmon ata të mësojnë në mënyrë të pavarur, përtej asaj çfarë librat shkollorë ofrojnë, duke u bazuar në kërkim dhe analizë.
PBL në thelb “të mëson si të mësosh”, pasi nxënësit mësojnë si të zgjidhin probleme. Kjo e bën procesin e të mësuarit të frytshëm dhe interesant. Duke qenë se nxënësit ndahen në grupe pune për t’i dhënë zgjidhje problemeve të ndryshme, kjo metodë është një përvojë interaktive që zhvillon aftësitë bashkëpunuese. Kur përdoret PBL, mësimdhënia nëpërmjet metodave tradicionale, si memorizimi i njohurive, apo të mësuarit e orientuar nga mësuesi, zëvendësohen nga teknika të përditësuara, sipas të cilave nxënësit përfshihen në kërkim, evidentojnë problematika, supozojnë situata të ndryshme dhe bëjnë parashikime për fenomene që do të ndodhin. Në fund shpjegojnë rezultatet nëpërmjet eksperimenteve dhe diskutimeve.
Për të zbatuar këtë metodologji mësimdhënie, duhet që mësuesit të trajnohen në hartimin dhe zbatimin e PBL, në përputhje me lëndët dhe planet mësimore të gjithsecilit. Projekti ‘Aftësi për Punë’ ka nisur me trajnimin e mësuesve nga shkollat partnere./PortaliShkollor
