PËRGATITI: FATLUM JASHARI
Përfaqësuesi i Posaçëm i BE-së, Miroslav Lajcak, nuk është i lumtur me rezultatet nga misioni për shtensionim në Prishtinë dhe Beograd, ndonëse pa disa sinjale pozitive. Në kohën kur përmenden, pasoja të tjera eventuale për Kosovën, në rast të pa-dëgjueshmërisë, partnerët përmendin se ato mund të jenë financiare. Krahas miliardave ndër vite, Kosova ka në proces investime e projekte qindra-milionëshe me SHBA-në e BE-në.
“Tensionet mbeten ende të larta”, shkroi përfaqësuesi i Posaçëm i BE-së për Dialogun Kosovë-Serbi, teksa njoftoi se përkundër disa sinjaleve pozitive, priste më shumë rezultat nga vizitat në Prishtinë dhe në Beograd.
Krahas raportimit te vendet anëtare të BE-së për vizitën e përbashkët me Zëvendës-Ndihmës Sekretarin Amerikan, Gabriel Escobar, emisari Miroslav Lajcak theksoi se po vazhdojnë përpjekjet për mundësimin e një zgjidhjeje politike për situatën e krijuar në veri të Kosovës.
Në rast dështimi për shtensionim dhe për të lëvizur përpara në zbatimin e marrëveshjes bazë dhe shtojcës, as BE-ja e as SHBA-ja nuk kanë përjashtuar pasoja të reja për Kosovën.
Referuar ndëshkimeve eventuale, pa dhënë detaje dhe pa përmendur projekte, të martën, Escobar theksoi se pasojat mund të jenë kryesisht financiare.
BE-ja dhe SHBA-ja janë donatorët kryesorë të projekteve, në sektorë të ndryshëm në Kosovë.
Sipas të dhënave të BE-së, në periudhën 2007-2020, ata kanë investuar më shumë se 1.5 miliard euro në Kosovë – në projekte të ndryshme në rindërtim, reformë të administratës publike, sundim të ligjit, ekonomi, arsim, bujqësi etj.
Para tre javësh, në lansimin e një projekti për rritjen e kapaciteteve të Kosovës për luftimin e krimit të organizuar, Komisioneri për Zgjerim, Oliver Varhelyi, tregoi se vlera e investimeve nga viti 2021 dhe e mjeteve të mobilizuara nga BE-ja për Kosovën është afër 1 miliardë euro.
“Që nga viti 2021, veçse kemi ndarë 312 milionë euro grante këtij vendi dhe kemi mobilizuar 635 milionë euro për investime, përmes mjeteve tona, përmes planit ekonomik-investiv në Kosovë”.
Në mesin e këtyre mjeteve përfshihen më shumë se 62 milionë euro në kuadër të programit IPA III, të miratuara vitin e kaluar – për mjedis, energji të gjelbër, politika të përafrimit, të drejtat e njeriut, zhvillim socio-ekonomik etj.
Përtej fondeve IPA, dimrin që shkoi BE-ja i dha Kosovës donacion në vlerë 75 milionë euro për përballimin e krizës energjetike dhe për efiçiencë të energjisë.
Projekti më i madh me amerikanët, i nënshkruar vitin e kaluar, është ai me MCC-në në kuadër të programit “Compact”, prej nga Kosova përfiton donacionin në vlerë 202 milionë dollarë, për investime në akumulimin e energjisë elektrike.
Projekt tjetër i rëndësishëm është ai në vlerë 75 milionë euro, për parkun solar, bashkëpunim i Qeverisë dhe agjencisë amerikane USAID.
Pos këtyre, BE-ja dhe SHBA-ja janë të përfshirë edhe në projekte të nivelit lokal.
