Fjala “Ageism” sipas një përkufizimi nga fjalori i Oxfordit, thuhet se është paragjykim ose diskriminim për shkak të moshës së një personi.
Globalisht, sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), çdo i dyti njeri është ageist (moshist) person me paragjykime kundër njerëzve të moshuar. Në Evropë, të rinjtë raportohet se janë më moshist, krahasuar me vendet e tjera.
Për të diskutuar për këtë temë e cila është një formë sistematike e shtypjes sikurse pabarazitë e tjera (seksizmi, racizmi etj), por ndryshe nga to, nuk është trajtuar thuajse fare në Kosovë, të hënën në emisionin “LIBERO” ishin të ftuar: Afrim Kasolli – Publicist dhe Sociolog, Flaka Ymeri – Sociologe dhe Agon Rexhepi – Aktivist për të drejtat e njeriut.
Sociologu Kasolli përmendi disa nga paragjykimet që ndodhin për shkak të moshës, derisa potencoi se duhet gjetur një formë e komunikimit ndërmjet brezave.
“…Paragjykimet në moshën e shtyer zakonisht ekzistojnë (me mendësinë) se ju ka humbur elani për punë, nuk kanë kapacitetet e duhura për ta kryer punën deri në fund, apo paragjykimet për moshën e re se nuk janë të pjekur për ta realizuar punën deri në fund. Mendoj se kjo qasje është gabim dhe duhet gjetur një formë e komunikimit ndërmjet brezave…”, deklaroi Kasolli.
Ndërkohë, Ymeri theksoi se të moshuarit diskriminohen më shumë për sa i takon aspektit kulturor, ndërsa të rinjtë në aspektin e perspektivës të punës dhe qasjes.
“…Edhe unë jam paragjykuar, për shumë vite… Më kërkohej përvoja e punës, ndërkohë që nuk më ofronin mundësi për të punuar…”, tha ajo.
Aktivisti për të drejtat e njeriut, Rexhepi tregoi disa nga paragjykimet që sipas tij i hasin kryesisht të rinjtë, derisa rrëfeu edhe një nga rastet kur ishte paragjykuar.
“…Më kanë thënë “Je shumë i ri për me ditë ti”… Më është dashur pak kohë derisa i kam mësuar prindërit e mi se edhe unë i di disa gjëra (përkundër moshës), sepse në kulturën tonë nuk është që i pyesin shumë të rinjtë… Qasja e tillë “Rri se nuk e din ti” mendoj se ndikon edhe në vetëbesim…”, potencoi ai.
Si ta minimizojmë ose eliminojmë këtë formë të diskriminimit?
Sipas Kasollit, që të luftohen të gjitha llojet e diskriminimit (specifikisht në vendet e punës), është e rëndësishme që kriteri i meritokracisë dhe profesionalizmit të shndërrohet në kriter vendimtar në rekrutimin e vendeve të punës.
Ndërsa sipas Rexhepit, hapi i parë për t’i hequr diskriminimet e tilla është që të flasim për këto çështje (përfshirë masmediat).
Sikurse Rexhepi mendon edhe Ymeri për sa i takon diskutimit, veçse ajo potencoi se edukimi fillon që nga familja, pastaj edhe shkollat…
Vlen të theksohet se sipas OBSH-së, tri strategjitë që ndihmojnë në reduktimin ose eliminimin e diskriminimit dhe pabarazisë në bazë të moshës janë politika dhe ligji, aktivitetet arsimore edukative dhe ndërhyrjet ndër breza.
Aktivitetet edukative mund të zvogëlojnë paragjykimet nëpërmjet ofrimit të informacione dhe shembujve kundër stereotipeve.
Ndërhyrjet ndër breza mund t’i bashkojnë njerëzit (e grup moshave të ndryshme), në mënyrë që t’i reduktojnë paragjykimet dhe stereotipet ndër grupore.
Politika dhe ligji mund të trajtojnë pabarazinë në bazë të moshës dhe t’i mbrojnë të drejtat e njeriut, kudo.
Për të marrë më shumë informacione rreth kësaj teme, klikoni në linkun e mëposhtëm:
