Përgatiti: Arton Hamit
Pothuajse gjysma e shtëpive në Kosovë ishin në këtë gjendje pas përfundimit të luftës në vitin 1999. Përveç vrasjeve e dhunimeve gjatë luftës, ushtria serbe shkatërroi ekonomi familjare, prona shoqërore e bagëti.
Ndonëse, nuk ka të dhëna të sakta, një përpjekje për t’i dokumentuar ato po bëhet përmes procesit të regjistrimit të popullsisë. Megjithatë, ka dyshime nëse këto të dhëna do të jenë të besueshme.
“Mendoj që mund të krijohen paqartësi dhe konfuzione respektivisht një perceptim i gabuar mbi dëmet materiale, mund të jenë më të mëdha më të vogla dhe gjithashtu mund të raportohet një dëm material nga më shumë familje, sepse në të kaluarën familjen kanë jetu në bashkësi të mëdha prona ka qenë e përbashkët”, tha Bekim Blakaj nga Fondi për të Drejtën Humanitare në Kosovë.
Sipas Fondit për të Drejtën Humanitare, me dokumentimin e dëmeve materiale të shkaktuara gjatë luftës, duhet të merren komisione të veçanta e profesionale.
“Mendoj që nuk është menduar mirë që në regjistrimin e qytetarëve të përfshihet edhe regjistrimeve i dëmeve materiale. Në rend të parë duhet mendoj që është dashur të krijohen komisione të veçanta që merren me dokumentimin dhe verifikimin. Ne e kemi pa edhe pyetësorin dhe nuk dihet saktë për çka bëhet fjalë, a është patundshmëri, shtëpi, vetura apo edhe gjësende të tjera”, tha Blakaj.
Dyshime për saktësinë e të dhënave që do të dalin nga procesi i regjistrimit të popullsisë, sa u përket dëmeve materiale gjatë luftës, ka edhe Agjencia e Statistikave të Kosovës.
“Besoj që qytetarët do t’i japin të dhënat e sakta, por ky është veç një burim, e kemi thanë qysh në fillim që ky është një burim shtesë për institucionet relevante dhe ata do të formojnë komisione specifike për t’i verifikuar ato të dhëna, ndërkohë këto vetëm i mbështesin ato të dhëna administrative”, tha U.D. drejtori i ASK-së, Avni Kastrati.
Teksa dëmet materiale jozyrtarisht llogariten të jenë mbi 20 miliardë euro, sipas një studimi të Agjencisë së OKB-së për Refugjatë, në nëntor 99, pothuajse 40 për qind e të gjitha shtëpive të banuara në Kosovë u dëmtuan rëndë ose u shkatërruan plotësisht.
Kjo është hera e parë që në kuadër të regjistrimit, është përfshirë formulari për regjistrimin e dëmeve, që u janë shkaktuar ekonomive familjare gjatë luftës.
