Çeçenia ka miratuar një ligj të ri që kufizon modën e grave, duke ndaluar veshjet tradicionale që përmbajnë “elementë mashkullorë”.
Çeçenia ka miratuar një ligj të ri që kufizon modën e grave, duke ndaluar veshjet tradicionale që përmbajnë “elementë mashkullorë”. Nuk është hera e parë që autoritetet e republikës ruse vendosin kufizime ndaj veshjes së grave, vëzhguesit thonë se arsyetimi për ligjin më të ri lidhet me kontrollin, e jo traditën, siç pretendohet”.
Ministria e Kulturës e Çeçenisë njoftoi se dizajnerëve u ndalohet përdorimi i stileve që “bien ndesh me zakonet tradicionale dhe vlerat kulturore”. Një shembull i përmendur janë gazyrët – rreshta xhepash për plumba të qepur në pallton tradicionale çerkeska, një element i veshjes mashkullore të popujve të Kaukazit. Ministria shpjegon se përdorimi i këtyre elementeve në veshjet e grave shihet si një shkelje e traditave dhe simbolikës mashkullore.
Ky është kufizimi i dytë ndaj veshjes së grave nga autoritetet çeçene në më pak se një muaj. Në fund të tetorit, grave iu ndalua të dilnin jashtë pa shami në kokë. Një grua që kapen pa shami në kokë do t’iu nënshtrohet “bisedave sqaruese”, sipas Amir Sugaipovit, një ndihmës i liderit autoritar të republikës, Ramzan Kadyrov.
Sipas një raportimi nga Radio Evropa e Lirë, vëzhguesit dhe aktivistët e të drejtave të grave e kritikuan arsyetimin zyrtar, grupi Marem, që mbron të drejtat e grave në Kaukazin e Veriut, tha se nuk është e habitshme që “burrat nga Ministria e Kulturës vendosën të merren me modën e grave”, duke shtuar se prioritetet duhet të jenë lufta kundër dhunës dhe femicidit, jo kontrolli mbi veshjet.
Politologu Ruslan Aisin e krahasoi situatën me atë të Koresë së Veriut, ku shteti rregullon gjithçka, nga veshja deri te gërshetimi i flokëve. Ai theksoi se nuk bëhet fjalë për traditën, por për një provë besnikërie ndaj shtetit, një mekanizëm kontrolli dhe konsolidimi pushteti brenda Çeçenisë.
“Gjithçka që shteti bën në emër të kulturës është gjithmonë shfaqje dhe gjithmonë synon kontrollin. Së pari, ka kulturë zyrtare, e pastaj kulturë popullore. Ato shpesh përplasen. Nëse shikon traditat çeçene, nuk ka diktator”.
Ndërkohë, lidhjet familjare të presidentit Ramzan Kadyrov me Ministrinë e Kulturës shtojnë një dimension tjetër. Isa Ibragimov, një i afërm i Kadyrovit, drejton ministrinë, ndërsa vajza e Kadyrovit, Aishat Kadyrova, ka mbajtur më parë këtë post.
Këto interesa biznesi përfshijnë ndërmarrjen e saj më të njohur, shtëpinë e modës Firdaws.
Sipas uebsajtit e saj, dizajnerët e Firdaws “punojnë në segmentin autentik të modës modeste” dhe prodhojnë veshje që janë “besnike ndaj stilit tradicional çeçen, motiveve vainakh dhe natyrës” për “burra dhe gra që parapëlqejnë stil elegant dhe mbeten besnikë ndaj kulturës së tyre”.
Sikurse Kadyrova ashtu edhe Firdaws janë nën sanksione nga Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara.
Svetlana Anokhina, themeluese e Marem, shpjegon se përdorimi i “traditës” për të justifikuar ndalimet është një prirje e kahershme në Kaukazin e Veriut.
“Burrat gjithmonë e kanë perceptuar çdo ‘shkelje të kufirit’ nga gratë si një cenim ndaj privilegjeve dhe ‘maskulinitetit’ të tyre”.
“Sipas traditës, një i huaj nuk mund t’i japë urdhra një gruaje. Ai duhet t’i drejtohet asaj përmes burrave të familjes së saj. Por, duket se Kadyrovi e konsideron veten ‘babai i popullit’ dhe vepron në përputhje me këtë: Ai u lejon grave të ndëshkohen, të qortohen publikisht, t’u ndalohet veshja e disa rrobave dhe t’u vendosen kufizime për veshjen”, tha Anokhina.
Kurse, Fatima Gazieva nga organizata “Paqe për Gratë në Botë” shpjegoi se kufizimet nuk kanë të bëjnë me ruajtjen e traditës, por me demonstrimin e kontrollit dhe besnikërisë para Kremlinit.
“Nëse autoritetet vërtet donin të ruanin traditën, duhet të mbrojnë gratë, jo t’i kontrollojnë”. tha ajo.
