Shkalla e kancerit të tiroides po rritet në disa pjesë të botës dhe më shpejt se format e tjera të kancerit. Pse?
Shkalla e kancerit të tiroides po rritet me një shpejtësi më të madhe në SHBA sesa çdo kancer tjetër. Por çfarë fshihet pas kësaj epidemie misterioze?
Gjëndra tiroide ndodhet në bazën e qafës, pak poshtë mollës së Adamit. Detyra e saj është të çlirojë hormone që rregullojnë rrahjet e zemrës, presionin e gjakut, temperaturën e trupit dhe peshën. Kanceri i tiroides ndodh kur qelizat brenda gjëndrës tiroide fillojnë të rriten dhe të ndahen në mënyrë të pakontrollueshme, duke formuar një tumor. Këto qeliza anormale mund të pushtojnë indet përreth dhe potencialisht të përhapen në pjesë të tjera të trupit.
Edhe pse shumica e rasteve të kancerit të tiroides janë të shërueshme, ekspertët e shëndetit janë të shqetësuar nga shpejtësia me të cilën po rriten shkallët e sëmundjes. Sipas bazës së të dhënave të Mbikëqyrjes, Epidemiologjisë dhe Rezultateve Përfundimtare (SEER) – një sistem raportimi i kancerit në Shtetet e Bashkuara – incidenca e kancerit të tiroides në SHBA është më shumë se trefishuar midis viteve 1980 dhe 2016, duke u rritur nga 2.39 në 7.54 për 100,000 tek burrat dhe 6.15 në 21.28 për 100,000 tek gratë.
“Kanceri i tiroides mbetet një nga të paktat kancere që ka qenë në rritje me kalimin e kohës, pavarësisht përparimeve në mjekësi”, thotë Sanziana Roman, kirurge endokrine në Universitetin e Kalifornisë në San Francisko (UCSF).
Pra, çfarë fshihet pas kësaj rritjeje të rasteve?
Është e njohur prej kohësh se ekspozimi ndaj sasive të mëdha të rrezatimit jonizues në fëmijëri mund të shkaktojë kancer të tiroides. Në vitet pas aksidentit bërthamor të Çernobilit në vitin 1986, shkalla e sëmundjes u rrit ndjeshëm tek fëmijët në Bjellorusi, Ukrainë dhe Rusi. Një studim zbuloi se midis të mbijetuarve të bombës atomike japoneze, rreth 36% e rasteve të kancerit të tiroides që nga viti 1958 mund t’i atribuohen ekspozimit ndaj rrezatimit në fëmijëri.
Megjithatë, nuk pati fatkeqësi bërthamore në SHBA në vitet ’80 apo ’90, apo gjetkë, që mund të shpjegonin një rritje të tillë. Në fillim ekspertët u habitën, megjithatë më në fund u paraqit një shpjegim – a mund të “fajësohej” një diagnozë më e mirë?
Në vitet 1980, mjekët filluan të përdorin për herë të parë ultrasonografinë e tiroides , një teknikë imazherie që përdor valët zanore për të krijuar imazhe të gjëndrës tiroide. Kjo u lejoi mjekëve të dallonin kancere shumë të vogla të tiroides që më parë do të kishin qenë të pazbulueshme.
