Aroma e ëmbëlsirave të gjyshes, era e shiut mbi pyjet me pisha – kujtime të tilla rikthehen si me magji përmes hundës sonë. Ndonëse shpesh e nënvlerësuar, nuhatja është një nga shqisat më të fuqishme për të lidhur të tashmen me kujtesën. Por, ashtu si shikimi dhe dëgjimi, edhe ajo zbehet me kalimin e moshës.
Sipas të dhënave, rreth 11% e amerikanëve në të 50-at raportojnë probleme me nuhatjen, ndërsa tek personat mbi 80 vjeç kjo shifër ngjitet në 39%. Pasojat nuk janë vetëm praktike – si pamundësia për të dalluar ushqimin e prishur – por lidhen ngushtë edhe me shëndetin mendor, raporton The Times.
“Trurit i duhet stimulim përmes nuhatjes për të ruajtur shëndetin,” shpjegon Michael Leon, profesor i neurobiologjisë në Universitetin e Kalifornisë, Irvine.
Studimet e viteve të fundit kanë treguar se trajnimi i nuhatjes mund të sjellë përfitime të mëdha:
-
Të moshuarit me depresion që nuhatën aroma të ndryshme për disa muaj patën përmirësim të dukshëm të gjendjes shpirtërore.
-
Pacientët me demencë shfaqën jo vetëm më pak shenja depresioni, por edhe përmirësime në kujtesë, duke kujtuar fjalë më shpejt.
-
Disa kërkime sugjerojnë madje se stërvitja e nuhatjes mund të rrisë volumin e hipokampusit, zonës së trurit që lidhet me kujtesën.
Si ta testoni nuhatjen?
Testimi profesional bëhet te mjeku ORL, por ka edhe mënyra të thjeshta në shtëpi. Një metodë e shpejtë përfshin katër produkte me aromë të fortë – si kafe, mjaltë, sapun apo verë. Mbyllni sytë dhe përpiquni t’i identifikoni. Nëse dalloni shumicën, nuhatja juaj është në gjendje të mirë; nëse jo, mund të jetë sinjal për një problem.
A mund të përmirësohet nuhatja?
Po. Ekspertët këshillojnë të zgjidhni disa aroma të forta – erëza, pasta dhëmbësh apo vajra esencialë – dhe t’i nuhasni çdo mëngjes e mbrëmje për 30 sekonda. Praktika të shpeshta dhe me më shumë larmi japin rezultate edhe më të mira.
Në fund, lidhja mes nuhatjes dhe shëndetit të trurit është shumë më e fortë se mendohej. Sistemi i nuhatjes është i vetmi shqisor që lidhet drejtpërdrejt me qendrat e kujtesës dhe emocioneve, duke e bërë atë një portë të çmuar drejt mirëqenies mendore.
