Shoqata e Distributorëve të Produkteve Farmaceutike dhe Medicinale të Kosovës – SHDPFMK kanë reaguar pasi Qeveria e Kosovës ka vendosur të bëjë nivelizimin e çmimeve të produkteve farmaceutike. Kjo Shoqatë kanë thënë se në vazhdimësi kanë përkrahur procesin, por gjithmonë duke kërkuar zbatimin e Nenit 8 të Ligjit për çmimet e vendeve referente.
Shoqata e Distributorëve të Produkteve Farmaceutike konsiderojnë se nivelizimi është në kundërshtim me vetë Ligjin për Çmimet e barnave, meqë anashkalon procedurat për llogaritjen e çmimeve nga Neni 8 dhe 9 dhe se metodologjinë që ka zgjedhur s’mbështetet në kornizat e ligjit, meqë fillimisht s’janë marrë fare për bazë çmimet referente në vendet e rajonit si Shqipëria, Maqednoia, Mali i Zi dhe Kroacia.
Tutje thonë se nivelizimi është bërë duke u bazuar në krahasime të paqëndrueshme duke mos konsideruar karakteristikat e tregut të Kosovës si vend pa sigurime shëndetësore dhe pa sistem të rimbursimit të barnave
“Ka marr për bazë të llogaritjes çmimet CIP (cmimin e importit) të barnave në vitin 2022 e më heret duke anashkaluar rritjet e shumta të çmimeve që kanë ndodhur jo vetëm për barna por të gjitha produktet e konsumimit dhe inflacionin e lartë. Ky modalitet i llogaritjes së çmimeve nuk specifikohet në Ligjin përkatës dhe në asnjë nen nuk specifikohet se viti 2022 merret si vit referent. Nuk merret në konsideratë pagesa e shërbimit profesional të farmacistit duke konsideruar tregtimin e barnave jo si shërbim profesional por si treg i konsumimit të përgjithshëm”, thuhet në reagim.
“Ka përcaktuar marzhën prej 7.5% për distributorë sqaruar asnjëherë se cila është referenca për këtë nivel marzhe, përderisa në vendet në regjion (qe ka qenë dashur të merren si referncë sipas Nenit 8 të ligjit) sillet prej 11-13%”, nënvizohet tutje në reagim.
Nga kjo Shoqatë thonë se ky proces është zhvilluar pa i marrë parasysh asnjëherë kërkesat dhe ankesat e farmacistëve dhe shoqatave të tyre dhe duke mos aprovuar shumicën e ankesave që janë deponuar në MSH.
“Fakti se procesi i propozimit dhe aprovimit të Ligjit për çmime të barnave është zhvilluar pa u konsideruar asnjëherë kërkesat dhe ankesat e farmacistëve dhe shoqatave të tyre dhe duke mos aprovuar shumicën e ankesave që kanë deponuar shumica e kompanive farmaceutike në MSH, tregon më së miri se Ligji në fjale i zbatuar në këtë formë të pjesërishme dhe tekanjoze është në kundërshtim të plotë me interesat e pëergjithshme të sektorit farmaceutik në Kosovë”, thuhet në reagim.
Sipas tyre “Kjo këmbëngulsi e strukturave të MSH për zbatimin e këtij Ligji me përmabjtje kontradiktore do të rrezikojë të ardhmen e gjithë komunitetit farmaceutik në Kosovë, do të rrezikojë furnizimin e rregullt, të mjaftueshëm dhe cilësor të barnave për popullatën e Kosovës.Me listën e çmimeve të publikuara nga MSH do goditet aspekti profesional i farmacistit dhe do t’u shkatohen humbje të mëdha financiare të gjitha instutucioneve farmaceutike që nga importuesit dhe distributorët e barnave e deri të farmacitë komunitare pa përjashtuar edhe furnizimet në sektorin publik me produkte cilësore”.
Shoqata e Distributorëve thonë se gjitha këto veprime do të rrezikojnë ekzistencën e këtyre institucioneve farmaceutike veprimtaria e të cilave është edhe ashtu e vështirësuar për shkak të rritjes globale të çmimeve furnizuese sidomos pas krizave të pandemisë dhe luftërave.
“Mungesa e barnave do te vjen pasi që shumica e kompanive nuk mund të operojnë me këto çmime sepse do të punojnë me HUMBJE të mëdha, ndërsa tregu do të lirohet për barna te cilat do të jenë më të shtrenjta dhe do të mbesin monopol në treg, duke mos përjashtuar produktet me origjinë të dyshuar. Andaj kushdo që është pro implementimit të këtillë të Ligjit në fakt është i interesuar që në emër të uljes së çmimeve të barnave të mbyll shumë kompani farmaceutike e barnatore, të largoj zyrat e kompanive të huaja farmacutike, të dëmtoj furnizimin e rregullt me barna dhe të hap rrugë për monopolizim të tregut dhe ngritje të çmimit të barnave”, thuhet tutje.
Pjesë nga reagimi për media:
Poashtu është me rëndësi të sqarohet se me Ligjin e çmimeve nuk janë specifikuar shumë aspekte:
a. Si do të jetë e mundur që brenda 1 muaji secila barnatore komunitare të obligohet të vendos çmimet e miratuara (pavarërisht që sipsa Ligjit për çmimin e barnave, barnat duhet të jenë të pajisura me banderola me çmim nga AKPPM) përtë gjitha produktet që ka brenda në gjendjen e barnatores?
b. Sa do të jenë humbjet financiare nga ulja e vlerës financiare të produkteve/stokut që janë të bler paraprakisht dhe të regjistruara në kontabilitetin e barnatoreve?
c. A do të gjenerojnë barnatoret komunitare profit të mjaftueshëm për pagat e stafit profesional sipas standardeve të kërkuara për liçencim të barnatorës komunitare?
d. Marzha prej 7.5% e distrubutorëve a do të mbulojë kostot e operimit duke përfshirë deponimin e barnave sipas standardeve, distribuimin e tyre në kushte specifike, transportin, kostot e importit, pagat e stafit, shpenzimet për mirëmbajtejn e regjistrimit të barnave si dhe shpenzimet tjera?
e. Si do të mbijetojnë depot sekondare të cilat nuk janë paraparë në Ligjin aktual dhe si të tilla duke qenë hallkë erëndësishme e sektorit të furnizimit farmaceutik do të pushojnë së ekzistuari duke ulur ndjeshëm dinamiken e distribuimit të barnave në territorin e Kosovës?
f. A do të ndikojë që zbatimi i këtij ligji të favorizojë tregun jo të rregulltë të barnave për të mbuluar mungesat sidomos të barnave që janë me marzhë negative (shumica e çmimeve të caktuara janë më të ulta se çmimet blerëse si rezultat i marrjes për bazë të çmimit CIP nga importet e viteve paraprake)?
Eshtë rasti unik në Republikën e Kosovës ku një ministri e caktuar ndërhyn në formë kaq flagrante në të drejtën elementare të bizneseve për të realizuar operacionet ekonomike të diktuara sipas rregullave të një tregu të lirë dhe përcakton një marzhë bruto të fitimit për produkte farmaceutike duke detyruar pa kompromis kompanitë që të operojnë me humbje ose rrjedhimisht të mbyllen dhe të ketë largime masive nga puna dhe monopolizim të tregut.
Ftojmë Minisitrine e Shëndetësisë dhe Kryeministrin që të vlerësojnë me kujdes dëmet që shkakton implementimi I pjesërishëm dhe selektiv i Ligjit në fjalë dhe të marrin kurajon të pezullojnë implementimin e të njejtit për të evituar shumë shkelje ligjore dhe për të punuar bashkarisht që unifikimi i çmimeve të barnave të realizohet në përputhje me karakteristikat e vendit tonë.
Kolegë Farmacistë, kjo është koha më e rëndë e rrugëtimit tonë profesional që nga periudha e pasluftës dhe konsiderojmë se të drejtat tona do t’i kërkojmë me rrugë ligjore dhe nuk do të ndalemi në të drejtën tonë. Me shpresë që e drejta jonë profesionale do të mbrohet!
