Përgatiti: Armand Hoti
Martti Ahtisaari politikani shumë vjeçar dhe Presidenti i Finlandës në periudhën 1994 – 2000, i cili qe edhe ndërmjetësuesi kryesor i Kombeve të Bashkuara për zgjidhjen e statusit të Kosovës, vdiq në moshën 86 vjeçare.
Presidenti aktual i Finlandës, Sauli Niinistö, e cilësoi Ahtisaarin si President i kohëve të ndryshimit dhe njeriu që shpiu Finlandën në epokën globale dhe atë të BE-së.
“Me pikëllim të thellë morëm lajmin për vdekjen e presidentit Martti Ahtisaari. Marti Ahtisaari besonte në njerëzit, qytetërimin dhe mirësinë, dhe ai jetoi një jetë të mrekullueshme, të jashtëzakonshme. Ai ishte presidenti i kohëve të ndryshimit, i cili e çoi Finlandën në epokën globale të BE-së”, tha Niinistö.
Dokumenti i njohur si Pakoja e Ahtisarit, ishte bazë për zgjedhjen e statusit të Kosovës, pasi Kosova, duke qenë protektorat ndërkombëtar që nga viti 1999, paraprakisht kishe plotësuar disa standarde të funksionimit demokratik dhe të drejtave të komuniteteve.
Dokumenti në fjalë është po thuajse në tërësi i adoptuar në Kushtetutën e Kosovës përfshi pjesën e garancive dhe privilegjeve për komunitetin serb në Kosovë.
Ish-Presidenti i Kosovës, Fatmir Sejdiu shpreh dhimbjen e tij për ndarjen nga jeta të Martti Ahtisaarit dhe e kujton një moment vendimtar.
“Kur ai ka qenë afër përfundimit të projektit të tij, pra afër propozimiz gjithëpërfshirës më ka pyetur se ‘’a do të pranonit që Kosova të jetë e pavarur por e mbikëqyrur ndërkombëtarisht për një periudhë të caktuar?’’. Nuk kam hezituar të shkojë në të gjitha shkronjat për të dhënë përgjigjen. Menjëherë kam thënë po”, tha Sejdiu.
Përkundër modaliteteve për statusin e Kosovës që pala serbe pat ofruar në kuadër të procesit të Vjenës, sipas presidentit Sejdiu, ato nuk ishin opsion për ish-diplomatin Ahtisaari.
“Në përplasjet që kem pas me ta është thënë që Kosova nuk mundë të pavarësohet Kosova është pjesë e Serbisë…pastaj kanë qenë shumë formula që kanë dhënë edhe të tjerë çështja Honkongut e të tjera, modele të llojllojta por ne kemi pasur një formulë, Ahtisari ka pasur një formulë”, tha Sejdiu.
Disa muaj pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës Martti Ahtisaari u nderua me çmimin Nobel për paqe.
Për këto 15 vjet, disa herë janë dhënë ide që Pakoja e Ahtisaarit të hapet, ose që të negociohet zgjidhje e tipit Ahtisaari+, mirëpo, sipas ish Presidentit Sejdiu, Kushtetuta e Kosovës mund të ndryshohet për shkak të dinamikave të brendshme politike, po assesi jo si pasojë e dialogut ose negociatave me akterë të jashtëm!
Gjatë angazhimit të tij diplomatik, Marti Ahtisari kontribuoi në zgjidhjen e konflikteve në Evropë, Afrik dhe Azi. Ai qe personalitet i rëndësishëm edhe në bisedimet për paqe në Bosnje dhe Hercegovinë.
