Kashta, dikur e lidhur ngushtë me hambarët dhe stallet, po përjeton një rilindje të jashtëzakonshme në botën e dizajnit dhe luksit. Lison de Caunes, mjeshtra pariziene, ka kthyer këtë material bujqësor në një element të artë ekologjik, që sot zbukuron butikët më prestigjioze të markave si Cartier, Guerlain, Hermès dhe Bulgari.
E lindur në vitin 1948 dhe e mbushur 77 vjeç në 2025, De Caunes është një nga figurat më të respektuara të artizanatit francez dhe mbart titullin Chevaliere de la Legion d’Honneur për kontributin e saj në ringjalljen e marqueterie de paille, mozaikut të punuar me kashtë.
Kashta ka një histori të gjatë: përdorej në punime artizanale në Lindjen e Largët dhe Evropë, ndërsa në Francë arriti kulmin mes shekujve XVII dhe XIX. Ajo ishte një alternativë më e lirë ndaj drurit të çmuar dhe fijeve të arta për mobilje dhe dekorime. Artistë si Jean-Michel Frank dhe Jean Royère ishin ndër të fundit që përdorën këtë teknikë në Parisin e viteve 1930–1950.
Mbesa e dizajnerit të njohur André Groult, Lison de Caunes, frymëzimin e mori nga disa mobilje të mbuluara me kashtë që trashëgoi nga gjyshi. Ajo nisi eksperimentimet e para në studion e saj të vogël në Rue Mayet, ndërsa punonte si lidhëse librash me lëkurë shagreen. Me kalimin e kohës, ajo rikrijoi mobilje, tabaka dhe objekte dekorative, duke i dhënë kashtës një stil modern dhe një ndjeshmëri të veçantë për ngjyrat dhe teksturat.
Kur zanati i saj u bë i njohur, porositë filluan të vërshojnë: Cartier, Hermès, Guerlain dhe marka të tjera prestigjioze kërkonin punimet e saj për panele dekorative, tavolina dhe mure me ndriçim natyral. Sot, veprat e saj zbukurojnë dyqanet e Cartier në Paris, Gjenevë e Chicago, ambientet e Guerlain në Harrods, dhomat e hotelit Bulgari në Paris, madje edhe makinën zyrtare të presidentit Emmanuel Macron.
Në atelietë e saj punojnë 26 mjeshtra, dhe çdo proces është plotësisht manual. Kashta, e marrë nga fermerë në Francën lindore, lahet, ndahet, ngjyroset në mbi 60 nuanca, sheshohet dhe ngjitet fije pas fijeje në sipërfaqe të ndryshme. Për një metër katror mozaik duhen katër ditë pune, me një kosto rreth 2,000 euro.
Për De Caunes, bukuria e kashtës qëndron te thjeshtësia dhe qëndrueshmëria: “Është një material i përulur, që gjendet kudo, por ka një shkëlqim natyral të paarritshëm nga çdo lëndë tjetër.” Përveç bukurisë, kashta është rezistente ndaj ujit dhe lehtësisht e riparueshme, duke e bërë atë një material të qëndrueshëm dhe ekologjik, i vlerësuar në botën e luksit.
