Prerja cezariane është bërë forma më e zakonshme e lindjes në Angli, duke tejkaluar për herë të parë lindjet natyrale.
Sipas të dhënave më të fundit, 45.1 për qind e grave që lindën në vitin 2024/25 e sollën fëmijën në jetë përmes operacionit cezarian, krahasuar me vetëm 9 për qind në vitin 1980.
Ndërkohë, numri i lindjeve vaginale pa ndërhyrje ka rënë ndjeshëm – nga 76.5 për qind në 1980, në vetëm 43.8 për qind sot.
Pjesa e mbetur, rreth 11 për qind e lindjeve, ishin lindje vaginale të asistuara, ku mjekët përdorën mjete si forceps ose suction për të ndihmuar nxjerrjen e foshnjës.
Pse po rritet numri i prerjeve cezariane?
Ekspertët mendojnë se rritja e lindjeve me prerje cezariane lidhet kryesisht me:
shtimin e obezitetit,
rritjen e moshës së grave që bëhen nëna,
dhe dëshirën për ta planifikuar lindjen paraprakisht.
Të dy faktorët e parë rrisin rrezikun e komplikimeve gjatë lindjes vaginale, ndërsa disa gra preferojnë komoditetin e një cezariane të planifikuar, me datë të caktuar, për ta organizuar jetën rreth lindjes.
Po ashtu, gratë që kanë lindur një herë me prerje cezariane kanë më shumë gjasa ta përsërisin këtë metodë në shtatzënitë pasuese.
Mosha e nënave po rritet
Të dhënat e NHS England, të publikuara sot, tregojnë se gati një në katër lindje (23.9%) janë nga nëna mbi 35 vjeç, krahasuar me 19.9% një dekadë më parë.
Gratë më të mëdha në moshë kanë më shumë gjasa të përjetojnë:
komplikime gjatë shtatzënisë,
lindje më të zgjatura,
kontraksione më të dobëta për shkak të funksionimit më pak efikas të muskujve të mitrës.
Kjo shpesh çon në rekomandimin e një cezariane të planifikuar, ose në një cezariane emergjente nëse lindja natyrale paraqet probleme.
Shkalla e lindjeve me prerje cezariane rritet ndjeshëm me moshën:
35.6% te gratë 20–24 vjeç,
57.9% te gratë 40–44 vjeç,
71.5% te gratë 45–49 vjeç.
Paralajmërime, por edhe përparësi për nënat mbi 40 vjeç
Një fletë informuese e përgatitur nga Barts Health NHS Trust në Londër paralajmëron se prej vitesh dihet që gratë më të mëdha në moshë kanë më shumë gjasa të përballen me vështirësi gjatë shtatzënisë dhe lindjes.
Megjithatë, dokumenti thekson edhe disa përparësi:
gratë më të rritura shpesh ushqehen më shëndetshëm dhe ushtrojnë më shumë,
janë më pak të prirura të pinë duhan,
kanë më shumë përvojë jetësore, vetëbesim dhe stabilitet emocional e financiar.
“Përqendrohuni te një shtatzëni e shëndetshme dhe te lidhja me foshnjën tuaj,” këshillon dokumenti, duke i nxitur gratë të mos shqetësohen tepër për moshën.
Rekord i ri për cezarianet e planifikuara dhe emergjente
Në total:
20% e lindjeve në 2024/25 ishin cezariane të planifikuara,
25.1% ishin cezariane emergjente – të dyja shifrat më të lartat e regjistruara ndonjëherë.
Organizatat bamirëse paralajmërojnë se mbipesha dhe obeziteti rrisin ndjeshëm rrezikun si për nënën ashtu edhe për foshnjën. Studimet tregojnë se gratë obeze kanë deri në dy herë më shumë gjasa të kenë nevojë për prerje cezariane.
Ato gjithashtu përjetojnë:
lindje më të ngadalta,
foshnja më të mëdha në peshë,
më shumë komplikime gjatë lindjes.
Sot, më shumë se një në katër gra mbi 18 vjeç në Mbretërinë e Bashkuar janë obeze.
Organizata Tommy’s, që merret me shëndetin e shtatzënisë dhe foshnjave, thekson se:
“Nëse keni një indeks të lartë të masës trupore (BMI) para ose në fillim të shtatzënisë, ka më shumë gjasa të keni nevojë për prerje cezariane – por ajo nuk jepet vetëm mbi bazën e BMI-së.”
Më pak lindje, kosto më të larta
Numri i foshnjave të lindura ra në nivelin më të ulët në 23 vjet, me 542,235 lindje vitin e kaluar – rreth 3,000 më pak se një vit më parë dhe 100,000 më pak se një dekadë më parë.
Kostoja mesatare e një lindjeje për NHS në vitin 2022/23 ishte 5,417 paund, por ajo është zakonisht më e lartë për nënat më të moshuara.
Sipas statistikave të NHS:
një lindje natyrale kushton rreth 3,200 paund,
një cezariane e planifikuar rreth 4,000 paund,
ndërsa një cezariane emergjente mund të arrijë deri në 6,000 paund, duke qenë opsioni më i shtrenjtë.
Shqetësime për cilësinë e kujdesit gjatë lindjes
Një raport i fundit i Care Quality Commission zbuloi se një në pesë gra nuk ndihen të marra seriozisht kur shprehin shqetësime gjatë lindjes.
Shumë nëna të reja raportojnë se:
nuk marrin ndihmën e duhur,
ose nuk janë të bindura se marrin këshillat e sakta nga shërbimet e maternitetit të NHS.
Një sondazh i madh me 16,750 gra shtatzëna tregoi se, pavarësisht disa përmirësimeve, niveli i kënaqësisë mbetet i pandryshuar dhe problemet kryesore vazhdojnë.
Ndër to:
një në dhjetë gra është lënë vetëm në momente që i kanë shkaktuar shqetësim gjatë lindjes,
gratë nga zonat më të varfra ndihen më pak të trajtuara me dinjitet dhe respekt.
Thirrje për zgjedhje të informuara
Fiona Gibb, drejtoreshë e mamisë në Royal College of Midwives, tha:
“Lindjet me prerje cezariane janë rritur vazhdimisht dhe tani përbëjnë gati gjysmën e të gjitha lindjeve. Kjo pasqyron ndryshimet në nevojat e nënave, zgjedhjet e prindërve dhe presionet sistemike.”
“Ajo që ka rëndësi është që çdo grua të mbështetet për të bërë zgjedhje të informuara mbi mënyrën e lindjes që është më e mira për të. Asnjë lindje nuk është pa rrezik – përfshirë cezarianen – prandaj informacioni i saktë është thelbësor.”
